Biberiye hızlı düşünmeye yardımcı

9 Mart 2012 11:34 tsi
BİBERİYE HIZLI DÜŞÜNME YETEĞİNİ GELİŞTİRİYOR

Doğanın Erdemi köşesinde sık sık bunama, alzheimer gibi yaşlılıkta önemli hastalıkların gelişimini yavaşlatmaya yönelik yeni bilimsel çalışmaların deneysel ve klinik bulgularına yer veriyorum. Bu konuda verilerin artması, eklenen her yeni bulgu etkinin güvenilirliğinin bir kanıtı olarak değerlendirilebilir. Aslında ‘yaşlılıkta’ diyorum ama bana gelen sorular genellikle gençlerden: “Hafızamı nasıl desteklerim?” ya da “Her şeyi unutuyorum, ne önerirsiniz?” Bu konuda en tanınmış bitki ginkgo, ayrıca gotu kola ve kranberi meyve suyunun da etkileri bulunduğu bildiriliyor.

Geçen ay yayımlanan ve ABD’de ortalama 75 yaşında 28 gönüllü üzerinde yürütülen bir çalışmadan bahsetmek istiyorum. Çalışma yakından bildiğimiz, et yemekleri ve salatalarımıza koyduğumuz bir baharat olan biberiye üzerinde yürütülmüş.

Dioskorides, iki bin yıl önce Adana Kozan’da doğmuş, Toroslar’da yaşamış ve Roma ordusunda hekimlik yapmış bir bilge. Uzmanlık alanım olan ‘farmakognozi’nin babası olarak bilinir yani bizim pirimiz. Ünlü eseri Materia Medica’da bakın biberiye hakkında neler demiş: “Biberiye çiçeklerinin yenmesi beyin, kalp ve mide sorunlarını giderir. Zekayı keskinleştirir, hafıza kaybını onarır. Zihni uyandırır, mide üşütmesi ve soğuk algınlığına iyi gelir.” Baharat olarak yararlandığımız bir bitkinin bu şekilde yararlı olabilmesi ne kadar güzel!

Domates suyuyla kullanılmış

Daha önce yürütülen bir çalışmada kokulu bileşenlerinin (uçucu yağ) algılamayı ve davranışları değiştirdiği gözlenmişti. Yeni çalışmada ise yapraklarının etkinliği incelenmiş. Çalışma, ilginç tesadüf, Türkiye’den sağlanan biberiye yaprakları üzerinde yürütülmüş. Farklı bir deneysel uygulama planı var. Domates suyu içerisine toz haline getirilmiş kuru biberiye yaprağı ilave edilmiş. Deney beş hafta sürdürülmüş; her hafta sadece bir kere biberiyeli domates suyu içirildikten sonra hızlı düşünme, dikkat süresi uzunluğu gibi parametreler ölçülmüş.

Deney sonuçları değerlendirildiğinde biberiyenin kişilerde baharat olarak kullandığımız miktarlar civarında ‘düşünme hızını’ belirgin bir şekilde artırdığını, bu artışın kullanılan miktara göre değişim gösterdiğini ortaya koyuyor. Biberiyenin bu etkisinde uygulanan domates suyunun likopen gibi antioksidan içeriğinin de katkısı bulunabileceği göz önüne alınmalı.

Sonuç olarak biberiye gibi baharat olarak yararlandığımız bir bitkinin bu şekilde etkili olduğunun tespit edilmesi yemeklerimizde kullandığımız çeşnilerin sağlığımız için önemini ortaya koyuyor. Daha uzun sürelerde uygulandığında bu etkinin kuvvetlenip kuvvetlenmediği ise bir başka çalışmanın konusu olmayı bekliyor.

OKUYUCULAR SORUYOR

Anneme resveratrol başlatmak istiyorum. Fakat başka ilaçlarla etkileşir mi diye düşündüm. Mesela, kan akışkanlığını artırıyorsa aspirinle ve omega3’le beraber kullanımı sorun olur mu? (Yasemin H., 45)

Deneysel çalışmalarda resveratrol’ün antitrombin, antiagregan etkileri bulunduğu bildiriliyor. Dolayısıyla aspirin gibi kan sulandırıcı etkili ilaçlar ya da kan sulandırıcı özelliği bulunan Omega-3 ile birlikte kullanılması durumunda kanama riskini artırabilmesi söz konusu. Ancak bu konuda herhangi bir klinik rapor bulunmuyor. Bunu özellikle belirtmemin nedeni insan metabolizmasında doğal moleküllerin değişime uğraması nedeniyle deneysel (in vitro) çalışma sonuçlarının gerçeği tam olarak yansıtamaması. Mesela zencefil de kan sulandırıcı etkili olmasına rağmen yapılan klinik çalışmalarda kan pıhtılaşma süresini etkilemediği bildiriliyor.

Diğer taraftan resveratrol’ün insan sağlığı bakımından yararları göz önüne alındığında aspirin yerine resveratrol ile omega-3’ün birlikte kullanılması düşünülebilir. Güvenli uygulama için başlangıçta sık sık basit kan tahlilleri yapılarak kanama zamanındaki değişimin izlenmesi gerekir. Ayrıca resveratrol’ün tansiyon ya da kolesterol düşürücü ilaçların etkisini kuvvetlendirdiği, digoksinin toksisitesini önlediği ettiği bildiriliyor.

Prof. Dr. Erdem YEŞİLADA
Sorularınız İçin : eyesilada@yeditepe.edu.tr 

Bu haber 1,569 defa okundu.