2 Aralık 2009

Domuz gribi hakkında bilmeniz gerekenler

Medyada genellikle domuz gribi aşısı konusunda ‘kafa karışıklığı' var. Milliyet’ ten Abbas Güçlü’ nün yazısının başlığı durumu apaçık ortaya koyuyor: Aşı konusunda kafalar karışıktı, daha da karıştı’. Gene aynı gazetede Güngör Uras da ‘Halkımız evini ilaçlarla doldurdu’ başlıklı yazısında şunları diyor:

‘’Halkımız panik halinde...  Uzmanlar halkı aydınlatmıyor. Bir yanda domuz gribi aşı kampanyası var. Öte yanda halkımıza neyin doğru, neyin yanlış olduğunu doğru dürüst anlatan yok… Bu kafa karışıklığı ile günler geçiyor.’’

Aslında domuz gribi aşısı konusunda kafa karışıklığı, domuz gribinin görüldüğü her ülkede var. Bu hiç de şaşırılacak bir şey değil. Bunun esas sebebi de ‘insanların ilaç ve aşı endüstrisine duyduğu güvensizlik!’ İlaç ve aşı sıradan bir tüketim ürünü olarak pazarlanırsa, olacağı budur işte.

Domuz gribi aşısında da aynı yanlış yapılmaya devam ediliyor. Bu aşının gerekliliği, etkinliği, güvenirliği, bilinen yan etkileri ve muhtemel riskleri ‘tam ve doğru anlatılması’ yerine, sanki bir ‘pazarlama kampanyası’ yürütülüyor.

Domuz gribi aşısı yüzde yüz gerekli, yüzde yüz etkili, yüzde yüz güvenilir ve hiçbir yan etkisi de olmayan bir ürün olarak tanıtılmaya çalışılıyor.

Bu gerçekten öyle mi değil mi, gelin bakalım:

Domuz gribi aşısı gerekli mi?

Salgının ilk günlerinde yeni ve öldürücülüğü çok fazla olan bir virüsün dünya çapında bir salgın(pandemi) yapacağı düşünülüyordu. Böyle bir durumda da olabildiği kadar kısa bir zamanda risk grubunda olup olmadığına bakılmaksızın toplumların en az yüzde 30’ unu aşılayarak pandemiyi yavaşlatmak, ölümleri azaltmak görüşü mâkul ve mantıklı idi. İlerleyen günlerde üç önemli gelişme oldu.

BİR: Bu pandeminin öldürücülüğünün her sene gelen gribin ancak onda biri kadar olduğu anlaşıldı.

İKİ: Pandeminin kuzey yarı küreyi ocak ayından sonra etkilemesi bekleniyordu. Oysa eylül ayından itibaren salgın başta Amerika olmak üzere birçok ülkede zirve yaptı; milyonlarca insan hastalığı geçirdi(tabii olarak aşılanmış oldu).

ÜÇ: Aşı üretimi beklenen zamanda gerçekleşmedi ve görünen o ki aşılar öngörülen zamanda üretilemeyecek.

Böyle olunca da herkesi aşılamanın mantığı ortadan kalktı. Mutad grip aşısı için geçerli olduğu gibi domuz gribi aşısı da artık sağlıklı insanlar için değil sadece ‘risk grubunda olanlar için gerekli’ olan bir aşı hâline geldi.

Domuz gribi aşısının etkinliği nedir?

Bir kere hiçbir aşı yüzde yüz etkili veya koruyucu değildir. İkincisi de 60 seneden fazla zamandan beri uygulanan mutad grip aşılarının etkinliği bile çok tartışmalıdır. Gözleme dayalı araştırmalar bu aşıların etkili olduğu sonucunu gösteriyor olsa da daha dikkatli ve titiz çalışmalarda grip aşılarının etkinliklerinin ‘abartıldığı’ sonucuna ulaşılmaktadır.

Buna göre mutad grip aşısının etkinliğinden tam emin olunmasa bile grip bakımından ciddi hastalık ve ölüm riski taşıyan insanlara yapılması genel olarak benimsenmiştir. Sağlıklı insanların mutad grip aşısı olmaları gerekli değildir.

Domuz gribi aşısının da risk grubunda yer alan insanları ne kadar koruyacağı meçhuldür. Bu aşının sağlıklı gönüllülerde yeterli antikor cevabı oluşturduğu gösterilmiştir ama bağışıklığı zayıf insanlardaki etkinliğini bu aşamada bilmek mümkün değildir. Ayrıca virüsün mutasyon geçirmesi ihtimal dâhilindedir ve böylece aşının çok az etkili olması veya hiç etkili olmaması da söz konusu olabilecektir.

 Domuz gribi aşısının yan etkileri var mıdır?

Domuz gribi aşısının kısa zamanda (günler-haftalar) ortaya çıkan yan etkileri gayet iyi bilinmektedir ama bu aşıları olanları uzun vadede ne gibi risklerin beklediği tam belli değildir. Bu konudaki şüphe ve iddialar ancak aşı olanların uzun süre izlenmesiyle anlaşılabilir; bugüne kadar bu izleme yapılmamıştır. Sonuçta ciddi bir riskin olmadığı da belirlenebilir ama araştırma yapmadan böyle bir risk yok demek yanlıştır.

Gelelim neticeye

Domuz gribi aşısı, etkinliği tam bilinmiyor olmasına rağmen, bilinen yan etki ve muhtemel riskleri de belirtilerek ‘ağır hastalık ve ölüm riski taşıyan insanlara mutlaka tavsiye edilmelidir’.  Aşı yaptırıp yaptırmamaya herkes kendi karar vermelidir. Risk grubunda olmayan sağlıklı insanların domuz gribi aşısı olması şart değildir, isteyen olur isteyen olmaz.

 Durum bundan ibarettir.

Bu yazı 2,022 defa okundu.